گوادر ءِ کوجہ ءُ جماعت خانہ | قدیر لقمان

عکس: قدیر لقمان ، درد پبلی کیشنز گوادر

 

 گوادر ءِ کوجہ ءُ جماعت خانہ

 قدیر لقمان

اسماعیلی(آغاخانی) کوجہانی گوادر (بلوچستان) ءِ آئگ ءُ نندگ ءِ کوہنتریں شاہدی 1830 ءِ زمانگ ءَ رسیت کہ وہدے آہانی امام سوج دنت کہ آؤکیں وہد ءَ گوادر سکّیں مزن ءُ پُرارزشتیں شہرے بیت ءُ کار ءُ روزگار ءُ آسراتی مُچ بیت۔ پمیشکہ، ہودہ پہ وتا دوارجاہ اڑ کن اِت۔(1)

ہمے وڑءَ 1830 ءِ زمانگ ءَ لہتیں کوجہ چہ حیدرآباد، سندھ ءُ کُچھ، بمبئی( آ بری ہر دو ہندوستان ءِ بہر بوتگ اَنت) لڑّیت ءُ گوادر ءَ کئیت۔ بلئے، لہتیں انچیں گپ ہم اِش کنگ بیت کہ پانزدہمی کرن ءَ مسکت  بندنی کاروباری ہساب ءَ مزنیں بُندرے بیت ءُ چہ گوادر ءَ لہتیں کوجہ لڑّیت ءُ مسکت ءَ رؤت ءُ پدا ممباسہ ءُ زنجبار ءَ سر کپیت ئِے۔(2)

 بلئے، اگاں ماں 1830 ءِ زمانگ ءَ بزوریں، مارا زرداریں کوجہانی آئگ ءُ پژم، روگن، کرپاس، کوپڑائی ٹیل، چیرگیج، آرت، شکر، ماش ءُ ڈال ءُ اے دگہ وردنی سامانانی کاروبار چد ءُ رند گندگ ءَ کاینت۔ اے گپّ ءَ ہچ شک نیست کہ آہانی کاروبار ءُ زندگی ءِ جاورال انچو گیگ ءُ گْوم ءُ ساپ بوتگ اَنت کہ آہانی سرا لس مہلوک ءِ ستک ءُ بروسہ باز بوتگ۔ آہاں وہدے وتارا گوں لس مہلوک ءَ انچو ہمگْرنچ کت کہ لس مہلوک ءَ شمار بوت اَنت ءُ چوش کہ کاروبارے ہم سک ودّ اِتگ اَت، آہاں پہ وتا جماعت خانہ یے (نظری بہر ءِ  شیعہ ئیں مسلمانانی عبادت جاہ ءَ گشنت) اڑ کت ءُ گوہر ء گوادر ءِ نام دات۔

 چوش کہ  اسماعیلی کوجہانی فرقہ تپاک ءُ مہکمیں فرقہ یے، آہاں وتی وانگ ء زانگ ءِ ھیال مدام گْور اِنت۔ آہاں وہدے چار اِت کہ اومانی سرکار ءِ ( آ بری گوادر مکست اومان ءِ دست ءَ اَت)، وانگجاہ آ وڑ نہ اَنت، آہاں پہ وتا ماں 1929 ءَ وانگجاہ، کتاب جاہ ءُ میتگی بنجلے ماں جماعت خانہ ءُ کرّ ءُ کش ءَ اڑ کت۔ آ زمانگ ءَ آہاں انگریزی، گجراتی، سندھی، جیوگرافی، ڈرائنگ، جسمانی ورزش ءُ زیمر وانینت۔ (3)

 چوش کہ اے آغاخانی کوجہ انگریزانی رعیت اِتنت ءُ اِدءِ جاہ منندیں اے دگہ بلوچ مہلوک اومان مسکت ءِ، آہانی نیام ءَ ہمے سال ءَ دلرنجی ہم ودّ اِت ءُ کساں کسانیں اڑ ءُ کُڑ ھم گیش بوت اَنت۔ کوجہانی سرا بہتام (ھدا بزانت چے دْروگ ءُ چے راست، پرچہ کہ باز گشیت کہ اے وانگجاہ ءَ جنکّ ءُ بچکیں زھگ ہوری ءَ وانینتگ اِش، پمیشکہ) جَنگ بوت کہ آہاں مسیتے کم شرپ کتگ ءُ ایشی ءِ بدل ءَ اِدءِ مردماں آہانی جماعت خانہ ءِ دروازگ ءُ آہانی قبرانی شتّاناں تاوان بار کت۔ (4) 

پاکستان ءِ جوڑ بوئگ ءُ رند ءَ گوادر ءِ اِدءَ ہوار بوئگ ءَ پد کوجہانی دلچسپی کم بوہان بوت ءُ ضیا الحق ءِ آئگ ءَ پد آہاں دیم اینگو نہ کت ءُ روچ پہ روچ کم ترّان بوت اَنت۔ جماعت خانہ ہم انچو نادلگوشی ءِ آماچ بوت ءُ کوجہانی بازار ءُ شاہی بازار ہم انچو گیمرت اَنت کہ نو سئے ءُ چار لوگ پشت کپتگ۔ 

من اِش کتگ اَت کہ جماعت خانہ ءَ پدا بندگ ءُ ساڑی کنگ ءَ اَنت، من عارف عزمل ءَ را میار ترّینت ءُ پہ من ہود ءِ رسگ ءَ کمک کت ئِے۔ ہود ءِ رسگ ءَ گوں سرپد بوتاں کہ پرتگالیانی زمانگ ءِ کلاتے است اِنت ءُ آئی ءِ  چارگ ءَ ھم شتاں۔ 

بلوچستان ءِ کوہنیں راجدپتری جاگہانی دوبر اڑ کنگ ءُ سنبالگ وَ وابے۔ تربت ءَ میری کلات ءِ وڑیں جاگہے کہ پرے ھال ءَ اِنت، ذکریانی کلات ءُ اے دگہ کوہنیں جاہانی زوالی ءَ  کہ گنداں، دل درد کنت۔ تمپ ءِ کلات ءِ اڑ کنگ ءِ بدل ءَ بیرک رنگ کتگ کہ بزاں ما کلات گِپت۔ بلوچستان ءِ سرکار ءَ چشیں سرے در نئیت کہ اشاں پد بہ جنت ءُ نا ہوں بلوچاں چشیں تپاکی یے است کہ چو جماعت خانہ ءَ وتی راجی مڈّیاناں بہ پہریزیت۔

سرشون:

1۔ گوادر ءَ انگریزانی ایجنٹ ءِ رپورٹ( فائل 16/22 || (A66) 

2۔اقبال، الف، دیوجی، شونکار www.khojawiki.org

  3۔ہمیش

4.۔ش

٭٭٭

دلگوش :  اے نبشتانک چہ سہ ماہی درد پبلی کیشنزءِ فیس بک گروپ ءَ چہ زورگ بوتگ ءُ شنگ کنگ بوہگ ءَ انت۔ادارہ