 |
| قاضی داد محمد ریحان | فوٹو : ریگزار |
نواب
قاضی داد محمد ریحان
لفظ نواب داد ءُ وشنامی یے نہ اِنت انگریزاں اے نام وتی ھما کارندگ ءُ بھا بیتگیں مردماں داتگ کہ آیاں وتی مردمانی سیت پشت جتگ اَنت ءُ زورگریں انگریزانی سیتانی پلہ مرزی کرتگ ، اے لفظ ءِ گْوستانکے ھست کہ اے پہ آزات ءُ وتواکیں واکداراں کارمرد نہ بیتگ بلکیں پہ چیر دست ءُ کمک کنوکاں ۔۔۔ مئے دمگاں مغلاں اے دانک ءِ کارمرد کنگ بندات کرت ، پد ءَ انگریزاں چار اِت کہ چہ ھمیشی ءَ اد ءَ مردمانی دل وش بیت آئی ءَ بازیناں نواب ءِ پنام دات ءُ وتی کاردار جوڑ کرت اَنت۔
ھمے گْوش اَنت ، نواب ءِ دانک چہ تازی دانک ’ نائب ‘ ءَ در اتکگ۔
بلے ڈاکٹر سلیم کرد ، وتی کتاب ’ یوسف عزیز مگسی اور بلوچستان ریفارمز موومنٹ ‘ ءَ نبشتہ کنت کہ ’ نواب ‘ ءِ دانک چہ ھسپانی دانک نباب ءَ در کپتگ۔ بزاں گزرانکی ءُ چاگردی تک ءَ پر منگھیں مردم ، بزاں کسے کہ ھزگار ھم بہ بیت ءُ چاگرد ءَ پرسان ھم۔
انگریزاں ماں بلوچستان ءَ اے داد نام چہ درساں پیش ’ سردار میر جیھند خان بگٹی ‘ ءَ یک مارچ 1890 ءَ داتگ ، پد ءَ سردار خیربخش مری ( بابا خیربخش مری ءِ پیرک ) ، میر مھراللہ رئیسانی ، سردار پسند خان زرکزھی ءُ پد ءَ قیصر خان مگسی ءَ نواب ءِ داد نام دیگ بیتگ۔
پمیشکا بابا خیربخش مری ءَ پہ وت نواب ءِ دانک دوست نہ اَت ، احوالکارے ءَ نواب ءِ نام ءَ توار کرتگ اَت گْوشتگ اَت ئِے : منی نز ءَ اے زاھے ، من نوابے نہ آں کسانکیں سردارے بلکیں بیت کن آں۔‘
سردار بلوچی دانکے ءُ اے چوش نہ اِنت کہ کسے ءَ میراتی بہ رس ایت ، بلکیں اے اگدھے کہ بلوچ راج ءُ مزن واکدارانی نیمگ ءَ دیگ بیتگ اَت ، سردار پد ءَ ھم سجھیں راج ءِ سردار نہ بیتگ اَنت ھرکس وتی ھلک ءُ مردمانی مستر ءُ سردار بیتگ۔
چوش گْوشگ نہ بیت کہ فلاں سردار گڑا بزاں راج ءِ تک ءَ ، بلکیں مریانی سردار ، بگٹیانی سردار ، مگسی ءُ رئیسانیانی سردار اے وڑ توار اش جتگ اَنت ، بلے ھو انچیں اگدہ بیتگ اَنت کہ مروچی ما ایران ءَ ’ سردار ‘ سپاہ ءِ تہ ءَ اگدھے۔
بلے انچوش کہ بابا مری ءَ گْوشتگ : نی سرداری زمانگ شتگ کْوھنگ ( آؤٹ آف ڈیٹ ) بیتگ۔ ایشی ءِ بزانت ایش اِنت کہ گْوستگیں زمانگ ءَ سرداری راھبند ءَ بلوچ ءِ راجی گر ءُ دار ءُ راجی واکداری ءِ برجاھے ءَ کمک کرت ءُ ھما زمانگ ءِ رد ءَ سکا شر اَت بلے نی بلوچ راج ءِ دردانی درمان نہ اِنت۔
بژنی گپ ایش اِنت کہ بلوچ ءِ وانندگ ءُ ھما کہ وت ءَ بلوچ راجدوست گْوش اَنت ءُ راھشون اَنت چہ اے سما ءُ سان ءَ در نہ کپتگ اَنت۔ بابا خیربخش کہ وت سردارے اَت اے گپ ءَ سرپد بوت کہ سرداری بلوچ ءِ دردانی درمان نہ اِنت بلے بلوچ ءِ چہ بی ایس او ءَ در کپتگیں کیڈر دنیگت اے گپ ءَ منگ ءَ ساڑی نہ اِنت کہ نی ما کس ءَ سردار ، میر ءُ نواب مہ لیک ایں۔
یک گْورے گْوش اَنت کہ نوکیں بلوچستان بزاں آزاتیں بلوچستان ءَ سرداری تْرام ( نظام ) نہ بیت بلے دومی نیمگ ءَ وت ھرکس ءَ ’ میر ‘ ، ’ سردار ‘ ءُ ’ خان ‘ ءِ پنام پر کن اَنت___ چہ ایشی ءَ زانگ دنت کہ ھمے واجھانی ذھن ءُ سما ءِ تہ ءَ دنیگت اے گپ ھست کہ اے نامانی پر کنگ ءَ مردم مزن بیت ۔
من ءَ شر یات اِنت ، شھمیر واجہ غلام محمد ءِ درشان ھم ’ میر غلام محمد ‘ ءِ نام ءِ سر ءَ روتاک ءَ اتکگ اَنت۔ آ وھد ءَ ھمے گْوشگ بیتگ اَت کہ بلوچ ءِ تہ ءَ کسے کہ سروک بیت یا شریں بلوچے ، نان دئے ءُ راجی دردوارے آئی ءَ بلوچ ’ میر ‘ گْوش ایت ۔
اے لھتے مردمانی وتی دل ءَ ساز اتگیں گپے ، راستی ایش اِنت کہ اے وتی پونز ءَ پہ زور چکگ ءُ برز کنگ اِنت۔ وھدے کہ کسے برابری ءِ گپ ءَ جنت گڑا سیاسی چاگرد ءِ تہ ءَ چوشیں زوریں پناماں جاہ نیست۔
بلے بلوچ ءَ زور مان اِنت ءُ ھمے بلوچ ءِ نبشتہ کار اَنت ، واجہ یوسف عزیز مگسی کہ سرداری تْرام ءُ راھبند ءِ چہ درساں مستریں نمنوک اَت ءُ سردارے ھم نہ اَت ، بلوچ ءِ ندکار آئی ءَ ھم سردار ءُ نواب گْوش اَنت۔ انچوش کہ بابا خیربخش ءَ ’ نواب ‘ زاھے لیک اِت بلے بلوچ انگت آئی ءَ ’ نواب صاحب ‘ ءِ نام ءَ توار کنت ، آئی ءَ پہ وت ’ بابا خیربخش ‘ ءِ نام دوست اَت، ءُ زانتگ ئِے کہ اے نام بلوچ ءَ من ءَ پہ منگھی داتگ ءُ مزنیں اگدھے۔
ھمے پیم شھید اکبر خان بگٹی ءَ ’ ڈاڈا ‘ توار کن اَنت ھمے پہ آئی ءَ مزنیں منگھی نامے نے کہ انگریزانی داتگیں داد نام کہ بندگی ءُ زیر دستی ءِ نشانی اِنت۔
بلوچ راج ءَ سوگہ بیگ لوٹ ایت ، اے لھتے دانک نہ اَنت کہ ما ایشاں انچوش شکسا ایں ، بلکیں اے مئے روان ( نفسیات ) ، وانگ ءُ زانگ ءُ سیاسی بودشت ءِ درانگازی ءَ کن اَنت۔ داں ما وت ءَ چہ ایشاں آزات نہ کن ایں ، ما وتی لیکھانی تہ ءَ نہ گیش ایں ، بلوچ راج ءِ دیمروئی ءُ راجدوستیں سیاست ءِ بنیاد چوٹ بیت۔
واجہ گل خان نصیر ءَ شر مار اتگ ءُ گْوشتگ :
سرداروں کی ہستی نے بلوچوں کو مٹایا
سرداروں کے سر کو میں سرِ دار چڑھا دوں
سردار سیاہ کار ہو زانی ہو کہ لوطی
سردار ہے بس اس لیے بدنام نہیں ہے
ہوشیار ہو جرگہ شاہی کے طرحدار
آغاز ہے اس دور کا، انجام نہیں ہے
ھمے واجہ یوسف عزیز مگسی ، واجہ عبدالعزیز کرد ءُ کلات اسٹیٹ نیشنل پارٹی ءِ سیاسی لیکہ بیتگ ءُ ھما میرات اِنت کہ بلوچ راجی زْرمبشت ( بی این ایم ) ءِ بنیاداں ھوار اِنت ، ایشی ءَ پھریز اِت ۔
٭٭٭
دلگوش: اے نبشتانک ما چہ واجہ قاضی داد محمد ریحان ءِ ٹیلی گرام آفیشل چینل "ریحان سسا " ءَ چہ زرتگ ءُ وتی تاک ءَ شنگ اش کنگائیں، ادارہ
Post a Comment